“Xitay atum sinaqliri ziyankeshlikini yunéskoning es mirasi qilayli” “10-Ayning 16-künini xitay atum sinaqliri ziyankeshlikining musibet küni qilip belgileyli”
*Uyghur Arabic
http://eastturkestan19641016.com/19641016_uyghur.pdf
1964-Yili 10-ayning 16-kunidin bashlap 1996-yilghiche bolghan 32 yilda, xitay höküméti sherqiy türkistan(hazirqi atalmish shinjang uyghur aptonum rayoni)ning lopnurda atum sinaqliri élip bardi. Xitay höküméti 46 qétim sinaq qilduq dep resmiy élan qilghan bolsimu,kichik tiptiki sinaqlarnimu qoshqanda atum sinaqlirining sani 50 qétimdin ashidu.
Xitay höküméti, atum sinaqliri élip kelgen muhit bulghinish we sherqiy türkistanliqlarning salametlikige bolghan ziyankeshlikni inkar qilidu. Shundaqla etraptiki ahaliler bilen kari bolmighan ehwal astida atum sinaqlirini dawamlashturidu. Sherqiy turkistanliqlargha hetta bu atum sinaqliri we atum sinaqlirining özlirining salametlikige qandaq tesiri barliqi toghriliqmu héchqandaq melumat berilmigen.
1980-Yili 10-ayning 16-küni eng axirqi hawa boshluqidiki atum siniqi, 1996-yili 7-ayning 29-küni eng axirqi yer asti siniqi ötküzüldi. Xitayning atum siniqining buzghunchiliq küchi yaponiye héroshimadiki 120000 din 140000 gha qeder ademning jénigha zamin boldi dep qarilidighan atumning buzghunchiliq küchidin 1300 din 1400 hesse artuq.
1994-Yili uyghur doxtur enwer toxti özi ishleydighan doxturxanida uyghurlar we uyghurlar olturaqlashqan rayonlarda turidighan xitay köchmenliridiki yaman xaraktérliq ösme yeni rakning intayin köplini bayqap tekshurushke bashlaydu.
Undin kéyin, engiliyening höjjetlik filim etriti bilen hemkarliship atum sinaqlirining ziyanklkeshlikige uchrighanlarni biwaste tekshüreydu. “Yipek yolidiki ölüm ilahi” dégen höjjetlik filim 1998-yili engiliyening “chanél 4” te qoyulup dunya xelqige xitay atum sinaqlirining buzghunchiliqlirini tonutidu.
Insan qélipidin chiqqan jinayetlik sinaqlar bedilige atum qoraligha ige bolghan xitay höküméti pakistan,shimaliy koriye we iran qatarliq döletlerni atum téxnikisi bilen teminlimekte.
Hazir iqtisadi tereqqiyatqa érishken xitayning herbiy küchi we atum tehditining arqa körünishidin uning yéqin etraptiki dölet we zéminlarni bésiwélish oyining barliqini körgili bolidu. Uning yéqinqi bir yürüsh heriketliri dunya we asiyaning ténchliqigha tehdit salidu.
Xitay höküméti élip barghan atum sinaqlirining heqiqiy epti-beshirisini échip bérish we yadro qoralliridin xali ténch dunyagha dewet qilish üchün ikki imza toplash pa’aliyitini xelqarada qanat yaydurmaqchi:
“Xitay atum sinaqliri ziyankeshlikini yunéskoning es mirasi qilayli”
“10-Ayning 16-künini xitay atum sinaqliri ziyankeshlikining musibet küni qilip belgileyli”
Imza toplashqa chaqiriq qilghuchilar:
Doktor enwer toxti
Sherqiy türkistan sürgün höküméti prézidénti exmetjan osman
2016-Yili 8-ayning 14-küni imza toplash resmiy bashlandi.
2016-Yili 10-ayning 16-küni yaponiye tokyoda “xitayning atum tehditi”
Ilmiy muhakime yighini échilidu.
*Short URL
https://goo.gl/W1OFjy
